De menstruatiecyclus is veel meer dan een reeks hormonale veranderingen. Het is een terugkerend ritme dat je elke maand waardevolle informatie geeft over je lichaam. In plaats van het te zien als iets lastigs, kan de cyclus juist een krachtig signaal zijn dat je helpt beter voor jezelf te zorgen en jezelf beter te begrijpen.
De start van een nieuwe ronde
Elke cyclus begint op de eerste dag van de menstruatie. In deze eerste fase zijn de belangrijkste hormonen, oestrogeen en progesteron, op hun laagst. Je lichaam is bezig met herstel en opnieuw beginnen. Velen ervaren dit als een periode van terugtrekking, waarin rust en comfort welkom zijn.
Toenemende energie na je menstruatie
Na de menstruatie begint het oestrogeenniveau te stijgen. Dit gaat vaak gepaard met een toename in energie, een scherper hoofd en een gevoel van motivatie. Veel vrouwen voelen zich lichter, creatiever en meer naar buiten gericht. Deze fase kan aanvoelen als een frisse start.
Rond de eisprong: piek in vitaliteit
Rond het midden van de cyclus vindt de eisprong plaats. Op dat moment is het oestrogeen op zijn hoogtepunt. Sommige vrouwen merken dat ze zich dan op hun best voelen: energiek, helder, vitaal. Daarna begint de progesteronproductie op gang te komen.
De tweede helft van je cyclus: meer trek
De tweede helft van de cyclus, de zogenoemde luteale fase, wordt beïnvloed door een samenspel van dalend oestrogeen en toenemend progesteron. Deze verschuiving kan ervoor zorgen dat je lichaam net wat anders aanvoelt. Veel vrouwen merken dat ze meer trek hebben, vooral in zoetigheid of koolhydraten.
Wat je lichaam je vertelt
Dit heeft een logische oorzaak. In deze fase verandert de gevoeligheid van bepaalde hormonen die je eetlust beïnvloeden, zoals ghreline en leptine. Je lichaam vraagt net wat meer energie, en het is dus helemaal niet gek dat je op zoek gaat naar iets voedzaams of vullends.
Voedzame keuzes maken een verschil
Wat kan helpen om deze verhoogde trek in balans te houden, is zorgen voor regelmatige, voedzame maaltijden. Door overdag voldoende eiwitten en vezels te eten blijft je bloedsuikerspiegel stabieler. Dit helpt om plotselinge eetbuien of onbedwingbare trek te voorkomen. Ook kan het helpen om een tussendoortje bij je te hebben zodat je niet uit gewoonte naar snelle suikers grijpt.
Luisteren naar je lichaam
Daarnaast is het goed om je niet te verzetten tegen de signalen van je lichaam. Meer honger hebben betekent niet dat er iets mis is, het is juist een teken dat je lichaam goed functioneert en in contact staat met zijn natuurlijke ritme. Zin in lekker eten? Houdt er rekening mee en plan wat lekkers in je dagritme of maak de combinatie van eiwitten en vezels met iets lekkers. Zoals een yoghurt bowl met fruit en wat chocolade(hagel).
Veranderingen in je spijsvertering
Ook de spijsvertering kan veranderen in de tweede helft van de cyclus. Door de invloed van progesteron kunnen de darmen iets trager werken, wat kan leiden tot een opgeblazen gevoel. Dat is normaal en meestal tijdelijk. Voldoende water drinken en vezelrijke voeding (volkoren, fruit en groente) helpen je darmen in beweging te houden.
Wat doet anticonceptie met je cyclus?
Veel vrouwen gebruiken hormonale anticonceptie en vragen zich af of hun cyclus dan nog ‘loopt’. Bij het gebruik van de pil is er geen natuurlijke cyclus meer. De pil onderdrukt de eisprong en vervangt je eigen hormoonhuishouding door een gestuurde, constante dosis hormonen. De bloeding in de stopweek is geen echte menstruatie, maar een onttrekkingsbloeding.
Als je je beter voelt zonder cyclus
Toch kan dit voor sommige vrouwen juist verlichting geven. Als je bijvoorbeeld veel last hebt van PMS of stemmingsklachten rondom je cyclus, kan het gebruik van de pil uitkomst bieden. Voor sommige vrouwen voelt het prettiger om niet meer onder invloed te staan van hormonale schommelingen. In dat geval kan het stilleggen van de cyclus een bewuste en waardevolle keuze zijn.
De rol van het spiraaltje
Bij een spiraal werkt het anders. Een koperspiraal bevat geen hormonen en laat je natuurlijke cyclus volledig intact. Een hormonaal spiraaltje, zoals de Mirena, bevat een kleine hoeveelheid progesteron die lokaal in de baarmoeder werkt. Bij veel vrouwen wordt de menstruatie lichter of blijft zelfs uit, terwijl de eisprong vaak wel blijft bestaan.
Het effect van progesteron en wat er verandert na vijf jaar
De progesteron in de Mirena kan bovendien een ontspannend effect hebben. Sommige vrouwen merken dat ze zich rustiger voelen, met minder spanningsklachten. Na ongeveer vijf jaar neemt de afgifte van het hormoon af. De spiraal is dan nog steeds betrouwbaar als anticonceptie, maar het positieve effect van progesteron kan wat verminderen. Zeker als je richting de (peri)menopauze gaat, en je natuurlijke progesteronproductie ook afneemt, kun je merken dat je gevoeliger wordt voor onrust, slaapproblemen of stemmingswisselingen.
In zo’n geval is het goed om in overleg met je huisarts of gynaecoloog te bekijken of een vervroegde vervanging van de spiraal wenselijk is. Je hoeft dan niet te wachten tot de vijf jaar officieel voorbij zijn, het gaat erom wat voor jouw lichaam goed voelt.
Jouw cyclus als gids
De cyclus is geen beperking, maar een uitnodiging om met meer aandacht en vriendelijkheid naar je lichaam te luisteren. Kleine gewoontes, zoals het eten van voedzame tussendoortjes of het bewust herkennen van signalen zoals meer trek, kunnen al veel verschil maken.
Elke maand opnieuw biedt de cyclus de kans om in verbinding te staan met jezelf. Door te luisteren naar wat je lichaam vertelt, maak je keuzes die passen bij jouw natuurlijke ritme en dat zorgt voor meer energie, helderheid en veerkracht. Of niet, wanneer je cyclus je ontzettend in de weg zit kan anticonceptie misschien wel heel helpend zijn voor jou. Wees je bewust en kies bewust.
