We willen het beste voor onze kinderen, partner, familie en collega’s. We geven onszelf zonder aarzeling weg: in tijd, in energie en in zorg. Maar wanneer het aankomt op goed voor onszelf zorgen, wordt het ineens lastig. Gezond eten kopen, een voedzame maaltijd voor jezelf bereiden, even wandelen, sporten of op tijd naar bed: waarom voelt dat dan ineens als een luxe of zelfs als egoïsme? En waarom is het wel makkelijk om dit voor een ander te doen?
Deze blog neemt je mee in de psychologie achter jezelf iets gunnen, hoe dit samenhangt met zelfbeeld en eigenwaarde, en wat je kunt doen om daar verandering in te brengen. Want een gezonde leefstijl begint niet bij een boodschappenlijst, maar bij jouw overtuiging dat jij het waard bent.
Waarom jezelf iets gunnen zo moeilijk is
Veel vrouwen herkennen het: voor je partner maak je met liefde een voedzame maaltijd klaar. Voor je kinderen stel je gezonde grenzen, zorg je voor balans en rust. Maar voor jezelf? Dan eet je snel wat overblijft of sla je het ontbijt over. Je stelt het sporten uit omdat er “eerst nog zoveel moet”. Onderzoek bevestigt dit patroon. Uit studies blijkt dat vrouwen meer geneigd zijn zichzelf weg te cijferen binnen het gezin of de sociale context. Volgens een publicatie in The Journal of Health Psychology (2019) ervaren vrouwen significant meer “caregiver stress” en rapporteren ze minder tijd voor zelfzorg dan mannen, vooral in gezinnen met jonge kinderen. Daarbij komt dat vrouwen vaker last hebben van schuldgevoelens wanneer ze tijd of geld aan zichzelf besteden.
De connectie tussen eigenwaarde en gezonde keuzes
Jezelf tijd gunnen voor gezonde keuzes heeft alles te maken met hoe jij naar jezelf kijkt. Als je diep vanbinnen vindt dat jij het niet waard bent om in te investeren, zal je er onbewust steeds voor kiezen om je aandacht op anderen te richten. Gezonde gewoontes zoals voldoende beweging, voedzaam eten of rust nemen vragen om een basisgevoel van: ik ben belangrijk genoeg. Jezelf goed leren kennen is hierin essentieel. Wat zijn jouw behoeften? Wat geeft jou energie? Wat kost je energie? En vooral: waar leg jij je grenzen? Grenzen stellen begint bij voelen wat goed voor je is, en het vervolgens durven uitspreken. Dat lijkt simpel, maar vraagt moed en oefening. Vooral vrouwen zijn vaak opgevoed met het idee dat “aardig zijn” betekent dat je meebeweegt, geen gedoe veroorzaakt en jezelf wegcijfert. Dat patroon doorbreken begint bij het herkennen ervan.
Waarom voelen we ons egoïstisch?
Veel mensen verwarren gezond egoïsme met egocentrisme. Maar er is een belangrijk verschil. Egocentrisme betekent dat je handelt zonder rekening te houden met anderen. Gezond egoïsme betekent dat je voor jezelf zorgt zodat je überhaupt iets kunt geven aan anderen. Het schuldgevoel dat vaak opkomt als je een uur gaat wandelen in plaats van de was vouwen, komt voort uit oude overtuigingen. Bijvoorbeeld: “Ik moet eerst alles af hebben voor ik mag ontspannen” of “Als ik niet zorg, ben ik geen goede moeder/partner/vriendin”. Juist als je goed voor jezelf zorgt, heb je meer te geven. Een goed gevoede, uitgeruste en lichamelijk fitte versie van jezelf is de beste basis om liefdevol, helder en energiek in het leven te staan.
Op vakantie lukt het vaak wel
Op vakantie lijken we ineens wel te kunnen ontspannen. We slapen uit, lezen een boek, eten beter en bewegen meer. De stress valt van ons af, de omgeving is anders en we zijn meer in het moment. Dat laat zien dat het vermogen er is, maar vaak onderdrukt wordt door de druk van alledag. Wat verandert er precies op vakantie? We mogen loslaten. De lat zakt. De planning verdwijnt. We hoeven even niks voor anderen. En daarin ligt precies de sleutel: ruimte geven aan jezelf, zonder oordeel.
Is er een omslagpunt?
Bij veel mensen komt er een kantelpunt. Dat kan een burn-out zijn, fysieke klachten, een confronterend gesprek of gewoon een besefmoment: zo wil ik het niet meer! Mensen die die omslag maken, gaan hun behoeften serieus nemen. Ze leren opnieuw voelen: wat wil ik? Wat heb ik nodig? Ze gaan keuzes maken die in lijn zijn met hun gezondheid, hun rust, hun energie. Ze omringen zich met mensen die dit respecteren en oefenen in het uitspreken van hun grenzen. Ze gaan aan de slag met het vermogen om je eigen leven richting te geven, vanuit jouw waarden, in plaats van automatische patronen of verwachtingen van anderen.
Wat helpt dan wel?
Jezelf goed leren kennen is de eerste stap. En dat betekent: vertragen. Stilstaan bij wat je voelt, denkt en nodig hebt. Een eenvoudige oefening die je hierbij kan helpen:
Oefening: dagelijks incheckmoment
Kies drie momenten per dag waarop je een paar minuten de tijd neemt om jezelf af te vragen:
- Hoe voel ik me nu?
- Wat heb ik nodig?
- Wat is één kleine actie die ik vandaag voor mezelf kan doen?
Door dit bewust te doen, verschuift je aandacht langzaam van wat er moet, naar wat er mag. En in dat mogen ontstaat ruimte voor een leefstijl die bij je past.
De kracht van uitspreken wat je denkt
Een gezonde leefstijl gaat niet alleen over voeding en bewegen, maar ook over hoe je met jezelf en anderen communiceert. Je gedachten uitspreken helpt je om verbinding te maken met jezelf en met anderen. Als je blijft denken “ik ben moe”, maar zegt “het gaat wel”, raak je verwijderd van je eigen behoeften. Je omgeving kan dan ook geen rekening houden met jouw grenzen, want je spreekt ze niet uit. Door jezelf serieus te nemen in wat je voelt en denkt, geef je het signaal af: ik doe ertoe. En dat is de basis van duurzame verandering.
Waarom het belangrijk is om jezelf gezonde gewoontes te gunnen
Je lichaam draagt je, elke dag. Je hoofd maakt duizenden keuzes. Je hart voelt, verlangt en lijdt. Daar zorg voor dragen is geen extraatje. Het is de basis. Een gezonde leefstijl betekent niet alleen gezonder eten of vaker bewegen, maar ook jezelf toestaan om fouten te maken, rust te nemen, liefde te voelen en verbinding aan te gaan. Het is een dynamisch proces dat zich mag ontwikkelen, met vallen en opstaan.
Door jezelf gezonde gewoontes te gunnen, geef je jezelf het signaal: ik ben belangrijk. En dat maakt alles anders voor jou, en voor de mensen om je heen.
Tot slot
Je bent niet egoïstisch als je goed voor jezelf zorgt. Je bent verantwoordelijk. Voor je lichaam, je energie en je welzijn. Het begint bij een keuze. De keuze om jezelf iets te gunnen. Niet pas als je alles hebt afgevinkt, maar juist omdat jij ertoe doet en je klachten gaat voorkomen. Ik weet dat het heel lastig is om deze informatie in de praktijk te brengen. Wil je hiermee aan de slag? In mijn programma’s help ik vrouwen die omslag maken. Niet met perfectie als doel, maar met een stevige basis. Je bent welkom.
